هنجارهای سیاسی در اندیشه متفکران سرمایه اجتماعی و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

thesis
abstract

در سالهای اخیر اندیشه متفکران سرمایه اجتماعی در ادبیات توسعه و جامعه شناسی توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است. محتوای اصلی این اندیشه شبکه های اجتماع مدنی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انواع مختلفی از روابط اجتماعی است. از طرف دیگر کلیت اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)«حکومت اسلامی به ولایت و زعامت فقها» هنجارهایی همچون؛ آزادی ها در چهارچوب قوانین و شرع، عدالت در تمامی جنبه های آن، ضدیت با استبداد، تأکید بر اصول اسلامی و انسانی، ایجاد زمینه های مشارکت مردم در حکومت اسلامی و تأکید اساسی بر مسئولیت های اجتماعی مردم، هم به عنوان یک حق، و هم به عنوان یک تکلیف، را در بر دارد. با توجه به مطالب ذکر شده مدعای این پژوهش« بررسی نسبت هنجارهای مطرح شده در اندیشه متفکران سرمایه اجتماعی و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)» است. فرضیه این پژوهش این است که " مسئولیت متقابل اجتماعی مردم" و "مشارکت سیاسی" در اندیشه متفکران سرمایه اجتماعی و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) قابل تطبیق است». روش مورد استفاده در این پژوهش روش کیفی تحلیل محتوا می باشد. چهارچوب نظری پژوهش ما نیز اندیشه چهار مرحله ای اسپریگنز است. بنابراین متناسب با روش کیفی تحلیل محتوا و مرحله چهارم اندیشه اسپریگنز، محتوای این دو هنجار سیاسی در اندیشه سرمایه اجتماعی و اندیشه سیاسی امام(ره) بازیابی شده و مورد تطبیق و مقایسه قرار گرفتند. در بازیابی این دو هنجار در اندیشه سرمایه اجتماعی گفته شد که این دو هنجار سیاسی به صورت مستقیم به کار نرفته اند بلکه می توان مصادیقی برای آن دو در سرمایه اجتماعی ذکر کرد. از جمله این مصادیق می توان به اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، شبکه های اجتماع مدنی و همیاریهای متقابل اشاره کرد. از طرف دیگر این دو هنجار به وضوح در اندیشه امام(ره) ذکر شده و مصادیق آنها مورد اشاره قرار گرفت. از جمله مصادیق” مسئولیت متقابل اجتماعی مردم" در اندیشه سیاسی امام(ره) می توان به حمایت و پشتیبانی مردم از دولت، نظارت و مشورت، حضور مداوم مردم و مقاومت آنها در برابر مشکلات اشاره کرد. همچنین از جمله لایه ها و مصادیق "مشارکت سیاسی" می توان به رأی دادن، انتخاب کردن و شدن، انتقاد کردن و مخالفت، استیضاح، مبارزه با ظلم و استبداد، نظارت همگانی، احزاب، رسانه های جمعی و حق تعیین سرنوشت اشاره کرد. نتایج حاصله از مقایسه محتوای این دو هنجار در اندیشه متفکران سرمایه اجتماعی و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) به این شرح است که دو هنجار سیاسی هم در " سرمایه اجتماعی" و هم در "اندیشه سیاسی امام(ره) از نظر نتیجه و عملکرد باعث کاهش هزینه ها و تسریع و تسهیل روابط و کنش های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی می شوند. در ضمن تفاوتهای بنیادینی بین نگاه این دو اندیشه به این دو هنجار سیاسی وجود دارد. به این معنا که هنجار ”مسئولیت متقابل اجتماعی مردم" در "سرمایه اجتماعی" نوعی وظیفه است که در نتیجه اعمال دیگر شهروندان به وجود می آید و محتوای آن در نتیجه تراوشات ذهنی انسانهاست. به همین ترتیب "مشارکت سیاسی" در اندیشه "سرمایه اجتماعی" حقی است که هیچ قانونی نمی تواند آن را از شهروندان سلب نماید، حتی اگر جنبه ضدیت با نظام سیاسی حاکم پیدا کند. در ضمن محتوای این هنجار سیاسی نیز عرفی و بشری است. در حالی که هنجار "مسئولیت متقابل اجتماعی مردم" در اندیشه سیاسی امام(ره) هم حق و هم تکلیفی است برای شهروندان، که باید آن را انجام دهند. همچنین اسلام محتوای این هنجار را تشکیل می دهد. به همین ترتیب "مشارکت سیاسی" در اندیشه سیاسی امام(ره) در چهارچوب نظام اسلامی معنا دارد و ضدیت با آن را تجمل نمی کند مگر این که حکومت جنبه طاغوتی داشته باشد. همچنین این هنجار محتوای خود را از اسلام می گیرد.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

اندیشه سیاسی متفکران جنبش دین پیرایی

در این مقاله توصیفی گفته شده است در دورة جنبش دین پیرایی (رفرماسیون) دولتهای مقتدر و مستبد جدید‘ آرمانها و روشهای سوداگری‘ و جنبشهای سیاسی و اقتصادی با دامنه های تاریخی دوربردی به وجود آمدند. دین پیرایی ادامه جنبش شورایی در کلیسا‘ که در نظر داشت اقتدار پاپ را محدود و نظام نمایندگی در کلیسا را برقرار نماید دانسته و گفته شده است که این خواستها نمایانگجر احساسات ناسیونالیستی بوده است. دین پیرایی د...

full text

بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی

دغدغه اصلی این مقاله، ارائه نگرشی اندیشه‌شناختی و روشمند به اندیشه سیاسی امام خمینی+ و کاربرد نظریه در تجزیه و تحلیل اندیشه سیاسی است. پژوهش حاضر می‌کوشد تا مراحل مشکل‌شناسی، علل‌شناسی، آرمان‌شناسی و راه‌حل‌شناسی را در اندیشه سیاسی امام خمینی+، سازماندهی نظری کند. براساس یافته‌های پژوهش، مشکل اصلی جامعه ایران به نظر امام خمینی+ استبداد داخلی و استعمار خارجی بوده است؛ انحطاط فکری و اعتقادی مسلمی...

full text

روش‌شناسی اندیشه سیاسی امام خمینی+

امام خمینی از محققان، فقیهان، متکلمان و اندیشمندانی است که با تحقیق و پژوهش در عرصه‌های گوناگون روشمندانه برخورد کرده است. از آنجایی که سیاست با موضوعیت انسان به تمام ابعاد هدایتی او نظر دارد لذا آثار امام خمینی از تکثر روشی برخوردار است و اندیشه سیاسی امام خمینی به لحاظ روش‌شناسی امری چند بعدی و مبتنی بر تمام منابع و ابزارهای معرفتی مورد نظر اوست. از این رو پرسش این نوشتار بیان چیستی روش‌شناسی...

full text

اندیشه سیاسی امام سجاد(ع )

پرسش مقاله این است که بحران سامان سیاسی جامعه امام سجاد (ع) چه بوده است وبرای برون رقت از آن وجود مبارک امام سجاد ع چه تجویز آرمانی ارائه داده اند؟ فرضیه پژوهش بر اساس الگوی جستاری اسپریگنز چنین است: «در اندیشه مبارک امام سجاد (ع) بحران، انحطاط، استبداد ، بدعت و فساد بوده است دلیل بروز آن جدایی ملت از ولایت؛ آرمان، پیوند ملت و زمامداران با ولایت ؛و راه حل، نیز بازسازی حکومت حکیمانه معصوم (ع) ...

full text

برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)

خداوند تعالی، نوعِ انسان را ـ فارغ از هر نژاد و مذهب ـ گرامی داشت و فرشتگان مأمور شدند در مقابل کرامت انسانی به سجده درآیند و از اینجا بود که ماهیت واحد انسانی شکل گرفت. این برابری ماهیت انسان در نظام خلقت، برابری او را در نظام سیاسی رقم زد و درنتیجه «برابری‌های سیاسی ـ اجتماعی» را برای او به دنبال آورد. این برابری‌ها عمدتاً در پنج مورد خلاصه می‌شوند که عبارتند از: 1) برابری مردم در نگرش حاکمان؛ ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023